بررسی اثر انتخاب مقیاس های کارتوگرافیک بر تخمین نسبت تحویل رسوب در حوزه ی آبخیز جاماش

تعدّد ورودی های متفاوت حاصل از شیوه های تحلیل داده های رقومی در شیوه های نوین نقشه پردازی باعث تغییر در نتایج مدل های فرسایش و رسوب شده است. در همین رابطه انتخاب مقیاس کارتوگرافیک به عنوان ورودی اصلی داده های مکانی به مبحثی چالش برانگیز در مدل سازی های فرسایش و رسوب تبدیل شده است. لذا در این تحقیق با استفاده از نقشه های توپوگرافی و انتخاب دو مقیاس مکانی(1:25,000 و1:50,000) و ده پیکسل سایز (10، 15، 20، 25، 30، 50، 75، 80، 100 و 200) در مدل رقومی ارتفاع منتج از مقیاس کارتوگرافیک مذکور در حوزه ی آبخیز جاماش، اقدام به آزمون فرضیه ی یکسان نبودن خروجی نسبت تحویل رسوب شده است. در این راستا ابتدا با ورود داده های خام نقشه های توپوگرافی در الحاقیه ی آرک هیدرو در نرم افزار آرک مپ و پردازش آن ها اقدام به رتبه بندی آبراهه ها با روش استراهلر گردید. پس از آن و با محاسبه ی نسبت مساحت زهکش در هر کدام از درجات آبراهه ها، رابطه ی بین نسبت مساحت زهکش و نسبت تحویل رسوب تخمینی در هر کدام از پایه های مقیاسی، در یک مدل لگاریتمی به آزمون گذاشته شد. نتایج نشان دادند که تغییر اندازه ی مقیاس نقشه های کارتوگرافیک و پیکسل سایز های مدل رقومی ارتفاع، تأثیر معناداری در محاسبه ی نسبت تحویل رسوب آبخیز حوزه ی جاماش دارند. از آن جا که مبنای مشخّص و جامعی در انتخاب مقیاس نقشه ها در مطالعات فرسایش و رسوب و مشخصّاً برآورد نسبت تحویل رسوب وجود ندارد و از طرفی تعیین دقیق نسبت تحویل رسوب با کمک داده های مشاهداتی در حوزه های دارای آمار هم بدون چالش نیست، لزوم تمرکز تحقیقات آتی بر تعیین مقیاس مناسب مطالعات فرسایش و رسوب با تحلیل فرآیندهای فیزیکی انتقال و انباشت رسوب و تناظر آن با مقیاس کارتوگرافیکی در هر حوزه ی آبخیز ضروری به نظر می رسد.